BİYOLOGLAR DERNEĞİ’NDEN ŞAP HASTALIĞI UYARISI: HAYVAN SAĞLIĞI VE HAYVANSAL ÜRETİM İÇİN CİDDİ RİSKLER TAŞIYOR

Biyologlar Derneği Eğitim ve Araştırma Sorumlusu Uzman Biyolog Sedef Gürsoy Kutlu, şap hastalığının hayvan sağlığı ve hayvansal üretim açısından ciddi riskler taşıdığını vurgulayarak, erken bildirim, biyogüvenlik ve hayvan hareketlerinin kontrolünün hayati önem taşıdığını belirtti.

Biyologlar Derneği Eğitim ve Araştırma Sorumlusu Uzman Biyolog Sedef Gürsoy Kutlu, şap hastalığına ilişkin bilgilendirme ve uyarılarda bulunarak, hastalığın hayvan sağlığı, hayvansal üretim, gıda güvenliği ve ekonomik sürdürülebilirlik açısından ciddi riskler barındırdığını vurguladı.

Kutlu, şap hastalığının (Foot-and-Mouth Disease – FMD), büyükbaş, küçükbaş ve domuz gibi çift tırnaklı hayvanları etkileyen, son derece bulaşıcı viral bir hastalık olduğunu belirterek, etkenin Aphthovirus cinsine ait bir RNA virüsü olduğunu kaydetti.

Açıklamada, hastalığın belirtilerinin ağız içi, dil, dudaklar, ayaklar ve meme başlarında içi sıvı dolu kabarcıklar, yüksek ateş, aşırı salya, topallık, yem tüketiminde azalma ve süt veriminde ani düşüş şeklinde görüldüğü ifade edildi. Özellikle genç hayvanlarda kalp kası tutulumuna bağlı ani ölümler yaşanabildiğine dikkat çekilirken, erişkin hayvanlarda ölüm oranının düşük olmasına rağmen verim kayıplarının uzun süreli olduğu belirtildi.

Şap hastalığının son derece hızlı yayıldığını vurgulayan Kutlu, hastalığın hasta veya taşıyıcı hayvanlarla doğrudan temasın yanı sıra; enfekte et, çiğ süt, pastörize edilmemiş süt ürünleri, yem, su, altlık, araçlar, ekipmanlar, giysiler ve ayakkabılar yoluyla dolaylı olarak da taşınabildiğini kaydetti. Uygun meteorolojik koşullarda virüsün hava yoluyla kilometrelerce yayılabildiğini, kontrolsüz hayvan nakilleri ve hayvan satışlarının salgınlarda belirleyici rol oynadığını ifade etti.

İnsanların çoğunlukla hastalığı mekanik taşıyıcı olarak yaydığına işaret eden Kutlu, nadir de olsa hasta hayvanlarla yakın temas veya çiğ hayvansal ürünlerin tüketimi sonucu virüsün insana bulaşabildiğini belirtti. İnsanlarda görülen belirtilerin genellikle hafif ateş, boğaz ağrısı, halsizlik ve ağız içi yaralar gibi kendiliğinden geçen semptomlar şeklinde seyrettiği aktarıldı. Ayrıca şap virüsünün özellikle serin ve nemli ortamlarda uzun süre canlılığını koruyabildiği kaydedildi.

Hastalık tespit edildiğinde derhal yetkili kurumlara bildirim yapılması gerektiğini vurgulayan Kutlu, işletmelerin karantinaya alınması, hayvan hareketlerinin durdurulması ve hasta hayvanların izole edilmesi çağrısında bulundu. Hasta hayvanlara ait süt, et ve yan ürünlerin kesinlikle kullanılmaması gerektiğini belirten Kutlu, işletmelerde biyogüvenlik önlemlerinin artırılması ve araç ile ekipmanların düzenli olarak dezenfekte edilmesinin önemine dikkat çekti.

Şap hastalığından ölen hayvanların kesinlikle kesime gönderilmemesi gerektiğini ifade eden Kutlu, bu hayvanların yetkili kurumların gözetiminde derin çukurda gömme ve kireçleme, yakma veya uygun tesislerde kontrollü imha yöntemleriyle ortadan kaldırılması gerektiğini kaydetti. Kontrolsüz imha uygulamalarının virüsün çevrede kalmasına ve salgının büyümesine yol açabileceği uyarısında bulundu.

Açıklamada, şap hastalığının dünya genelinde özellikle Afrika, Asya ve Orta Doğu’da yaygın görüldüğü, Türkiye’nin ise coğrafi konumu ve yoğun hayvan hareketliliği nedeniyle risk altında bulunduğu belirtildi. Bu nedenle düzenli aşılama programlarının uygulandığı ifade edilirken, vakaların çoğunlukla bölgesel ve sınırlı salgınlar şeklinde ortaya çıktığı, ancak zamanında önlem alınmadığında kısa sürede birden fazla mandırayı etkileyebildiği kaydedildi. Mandıraların birbirine yakınlığı, kayıtsız hayvan hareketleri ve geç bildirimlerin hastalığın yayılımını kolaylaştıran faktörler arasında yer aldığı vurgulandı.

Biyologlar Derneği olarak bilimsel veriye dayalı, koordineli ve şeffaf bir mücadelenin hem hayvancılık sektörü hem de gıda güvenliği açısından hayati önem taşıdığına dikkat çeken Kutlu, hayvancılıkla uğraşan herkesin ilgili kurumların uyarı ve yönlendirmelerine hassasiyetle uymasının, halkın da kurumlara destek vermesinin toplum sağlığı ve salgının kontrol altına alınması açısından zorunlu olduğunu belirtti.